Ben heeft niets met digitaal welzijn en tóch is het belangrijk
Rita Zijlstra is deze week te gast in De Technoloog. Ze schreef een boek over digitaal welzijn op de werkvloer. Ze stelt dat de manier waarop we werken, communiceren en ontspannen fundamenteel is veranderd sinds de opkomst van smartphones en laptops. Voor de generatie die vanaf het begin is opgegroeid met schermen op het werk — zoals dertigers van nu — kunnen die digitale hulpmiddelen ongemerkt een te zware wissel trekken op het brein en het welzijn. Waar vroeger het werk werd verricht met papier en post, en zelfs vóór 2010 nog nauwelijks smartphones op de werkvloer te vinden waren, is nu sprake van continue connectiviteit. Toch is er opvallend weinig aandacht voor digitaal welzijn in organisaties, in tegenstelling tot de aandacht die het onderwerp buiten werktijd wél krijgt. In het boek worden zowel de voordelen als nadelen van digitalisering benoemd. Sneller schakelen, efficiënter samenwerken en betere bereikbaarheid staan tegenover verhoogde stress, verminderde concentratie en een verhoogd risico op uitval. Rita legt uit hoe ons brein werkt in drie modi, waarbji schermen ons te vaak in de actieve modus houden, wat kan leiden tot vermoeidheid, prikkelbaarheid en slechtere prestaties. In het boek worden acht praktische tips gegeven om met digitale middelen om te gaan zonder jezelf uit te putten. Daarbij speelt de gehele leefstijl een rol: slaap, beweging en voeding beïnvloeden hoe goed je met digitale prikkels omgaat. Het is volgens Zijlstra mogelijk om een gezonde balans te vinden tussen technologie en werk, mits organisaties bewuster omgaan met digitale tools. Dat kan met simpele ingrepen zoals rustmomenten inbouwen, maar ook door leidinggevenden te trainen of dashboards voor digitaal welzijn te introduceren. Digitale detoxen mogen dan wat geitenwollensokkig klinken, maar kunnen wel degelijk helpen. Bijvoorbeeld door op gezette tijden bewust zonder telefoon te zijn — ook op het toilet. Voor leidinggevenden en bedrijven biedt het boek praktische handvatten. Zo kunnen zij bijvoorbeeld digicoaches inzetten, bestaande tools als Slack of Teams beter inrichten of nudging toepassen om pauzes te stimuleren. De vraag is of bedrijven hierin verder mogen gaan: is bemoeienis met het digitale welzijn van werknemers ethisch verantwoord, of juist noodzakelijk? Wetgeving zoals het ‘recht op onbereikbaarheid’, dat in Frankrijk al bestaat, zou daar mogelijk bij kunnen helpen. Ook in Nederland groeit de roep om structurele aandacht voor dit onderwerp. Gast Rita Zijlstra Video Youtube Links Het boek Digital Wellbeing @ Work Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
1:03:52
--------
1:03:52
De toekomst van Europese robots en drones ligt in Eindhoven
Avular wil in 2030 één miljoen robots hebben rondrijden en mikt op een plek in de wereldwijde top tien van robotica-bedrijven. Het Eindhovense bedrijf, gevestigd in het hart van de Brainport-regio, ontwikkelt robots, drones en autopilots. Die driedeling lijkt ambitieus, maar volgens Yuri Steinbuch, Chief Business Officer van Avular, is het juist nodig om de markt goed te bedienen. Avular wil bijdragen aan de opkomst van robotica op meerdere vlakken. Denk aan robots voor agrarisch gebruik, inspectiedrones of slimme transportsystemen. De toepassingen zijn divers, maar één gemeenschappelijk element is er wel: slimme besturing. Daarom ontwikkelt het bedrijf een eigen autopilot. Die maakt het mogelijk om ‘domme’ voertuigen – van wagentjes tot drones – zelfstandig te laten navigeren. De technologie is modulair opgebouwd en werkt deels op eigen software. Avular richt zich daarbij niet op de productie van eigen chips, maar benut wel de flexibiliteit om het systeem breed inzetbaar te maken. De echte uitdaging zit volgens Avular op meerdere fronten tegelijk. Hardware en software moeten naadloos samenwerken, terwijl tegelijkertijd nog niet alle technologie beschikbaar is om complexe taken volledig autonoom te laten uitvoeren. Vooral de betrouwbaarheid van zulke systemen vormt een barrière. Daarbij komt dat robotica steeds vaker in extreme situaties wordt ingezet, zoals in de landbouw, op zee of in industriële omgevingen. Dat vraagt om robuuste ontwerpen én slimmere software. Op de markt zijn er meerdere grote spelers, waaronder het Chinese DJI. Ook de pogingen van Elon Musk met de Tesla Optimus worden nauwlettend gevolgd, al is het nog maar de vraag of zijn robot ooit op grote schaal wordt ingezet. De belangrijkste markt op dit moment is die van defensie. In Oekraïne gaat de drone-ontwikkeling razendsnel, en veel bedrijven zien daar, niet geheel onterecht, groeikansen, zo ook Avular. Gast Yuri Steinbuch Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
1:05:15
--------
1:05:15
Zijn online advertenties óók slachtoffer van de DSA?
In de Digital Services Act (DSA) staan nieuwe en strenge regels die gelden voor de online advertentiemarkt. Zo moet duidelijk zijn wie er achter een advertentie zit en moeten grote platforms zoals Facebook of YouTube een openbare database bijhouden van alle advertenties. Maar de online advertentiemarkt staat in de schaduw van Big Tech. Daardoor laat de handhaving van deze regels te wensen over. Volgens de DSA is de online advertentiemarkt namelijk een zeer groot onlineplatform, waardoor hier de strengste categorie aan regels opgaat. Het is een van de belangrijkste conclusies uit het onderzoek van onder andere Pieter Wolters, hoogleraar Burgerlijk Recht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Advertentienetwerken die advertenties tonen op websites en apps van derden, moeten dus ook beschouwd en behandeld worden als online platforms en zelfs VLOP's: Very Large Online Platforms. Het gaat dan om online diensten met meer dan 45 miljoen gebruikers per maand binnen de EU. Maar wat blijkt? Momenteel is nog geen van hen als zodanig aangewezen door de Europese Commissie. Gast Pieter Wolters Video Youtube Links De publicatie van het artikel Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
1:00:15
--------
1:00:15
De weg naar betere social media
Sociale media zijn in de kern ontworpen voor één doel: het maximaliseren van commerciële waarde. Maar wat als we platformen zouden ontwerpen die niet draaien om advertentie-inkomsten, maar om publieke waarden en het dienen van een maatschappelijk doel? Vanuit die gedachte geven onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam richting met Civic Social Media. Het team onderzoekt hoe digitale platforms eruit kunnen zien die open, transparant, verantwoordelijk, soeverein en mensgericht zijn. Civic Social Media richt zich nadrukkelijk op gemeenschappen die behoefte hebben aan alternatieven voor bestaande platforms. Daarbij zijn inmiddels ontwerpprincipes én een roadmap geformuleerd die moeten helpen om die alternatieven ook daadwerkelijk te bouwen. Want een écht goed alternatief bouwen op Facebook, Instagram of X is zo makkelijk nog niet. Te gast in deze Technoloog (speciaal vanaf TNW!) is Esther Hammelburg, hoofddocent aan de HvA en directeur van het Society 5.0 festival. De aflevering gaat in op de bredere context: hoe gaan we om met de macht van (Amerikaanse) techbedrijven? Wat is de impact van nieuwe Europese wetgeving? En is het idee van publieke alternatieven voor sociale media eigenlijk nog wel realistisch, of is die slag al verloren? Mensen laten overstappen naar een nieuw en onbekend platform is een grote uitdaging, maar veel denkers en doeners hebben die strijd nog niet opgegeven. Gast Esther Hammelburg Video Geen video deze week, helaas! Links Het Society 5.0-festival De roadmap voor Civic Social Media Ontwerpen volgens Civic Social Media-richtlijnen De toolkit om zelf aan de slag te gaan Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
1:00:25
--------
1:00:25
Digitale geletterdheid even belangrijk als taal of rekenen
Het Nederlandse onderwijs staat de komende tijd voor een grote verandering: digitale geletterdheid moet een volwaardig vak worden, net zo serieus genomen als taal of rekenen. Vooruit: het kabinet roept dit al jaren, de ideeën worden steeds concreter. Zijn scholen en docenten daar eigenlijk wel klaar voor? Ilse Godtschalk, directeur van Mediawegwijs, probeert daar verandering in te brengen. Met een onderwijsprogramma vol interactieve lessen, zoals een nepnieuws-game en lesmodules over AI, wil het kinderen vanaf jonge leeftijd weerbaar maken in een digitale wereld. Want dat is hard nodig: in Nederlandse klaslokalen is het niveau van digitale geletterdheid grillig en verschillen tussen leerlingen enorm. Sommige kinderen bouwen hun eigen games, anderen weten nauwelijks hoe ze betrouwbare informatie moeten herkennen. Daarmee raakt het programma aan een kernprobleem: kinderen moeten leren omgaan met de digitale wereld waarin ze opgroeien. Dat betekent niet alleen nieuws kunnen duiden, maar ook begrijpen hoe systemen als ChatGPT of deepfakes werken, en wat dat betekent voor hun wereldbeeld. Toch is het uiteindelijke doel dat docenten dit soort lessen zelfstandig kunnen geven. In de praktijk blijkt dat nog lastig. Mediawegwijs ondersteunt scholen waar mogelijk, maar stuit op wisselende prioriteit en financiering per gemeente. Een complicatie is het tempo waarmee de digitale wereld verandert. Wat vandaag relevant is – bijvoorbeeld AI – kan volgend jaar alweer achterhaald zijn. Toch probeert Mediawegwijs daar bovenop te zitten, door lessen te maken over onder meer programmeren, online identiteit, toekomstberoepen en hightech toepassingen. Belangrijker dan ooit is de vaardigheid om echt en nep van elkaar te onderscheiden, in een online wereld die steeds diffuser wordt. Dat vraagt nieuwe methodes, nieuwe vormen van lesgeven en een docententeam dat niet alleen digitaal vaardig is, maar ook digitaal bewust. De grote vraag is dus: kan het onderwijs dat bijbenen? Gast Ilse Godtschalk Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Mark Beekhuis en Ben van der Burg gaan wekelijks in gesprek met spraakmakende experts over technologische ontwikkelingen en de impact op onze samenleving.
Technologie is overal. In onze broekzak, om ons heen en soms zelfs op ons hoofd. De Technoloog duikt iedere week in een nieuw aspect van deze eeuwig fascinerende wereld. De Technoloog schuwt geen enkel onderwerp. Van AI naar ruimtevaart, van chips naar het metaverse en van mobiele telefonie naar ICT-recht. Hoe veranderen nieuwe regels de technologische wereld om ons heen? En zijn die regels wel effectief? Technologie is niet neutraal. Een groot deel van de gadgets, software en andere toepassingen die we in Europa gebruiken komt ofwel uit de Verenigde Staten ofwel uit China. En dat is een probleem, weet ook de Europese Unie. Lukt het ons continent om een voet tussen de deur te krijgen en bijvoorbeeld te werken aan eigen oplossingen voor de cloud, chips of andere technologie?
En wat gaat technologie doen met onze manier van werken? Bijvoorbeeld door digitale transformatie, waarbij we op veel meer professionele manieren gebruik kunnen maken van technologie. Of verplaatsen we ons steeds meer naar spatial computing, waar bedrijven als Apple (met de Vision Pro) en Meta (met hun Quest-lijn) van dromen?
De Technoloog schuwt geen enkel onderwerp. Van AI naar ruimtevaart, van chips naar het metaverse en van mobiele telefonie naar ICT-recht. Iedere week met de beste experts en beslissers uit hun werkveld. In een nieuwsgierig gesprek van een uur krijgt de luisteraar wekelijks een mini-college over het desbetreffende onderwerp. De presentatoren proberen, samen met de luisteraar, iedere week nieuwe dingen te leren over technologie en innovatie.
Over de podcast
Herbert Blankesteijn en Ben van der Burg bedachten De Technoloog na een uitzending van een ander programma: BNR Digitaal. Herbert wilde, samen met Ben, langer en uitgebreider doorpraten over technologie, zonder de restricties van een radioformat. De Technoloog werd geboren.
Aan het eind van ieder jaar interviewen Herbert en Ben traditiegetrouw elkaar. Over hun eerste techverhalen, hun belangrijkste momenten van het jaar of over de toekomst. In de zomer van 2023 vierde De Technoloog zijn 350ste aflevering.
Na een jarenlange samenwerking besloot Herbert het presentatiestokje door te geven aan Mark Beekhuis. Mark is per 1 september 2024 de nieuwe presentator.
Het team
Mark Beekhuis was de vervangend presentator voor De Technoloog. Hij presenteert ook regelmatig andere programma's voor BNR Nieuwsradio en is tevens redacteur en podcastmaker voor die zender.
Ben van der Burg is IT-ondernemer en voormalig topschaatser. Ben is bezeten door technologie en wordt enthousiast van gadgets, elektrische auto's, goede businessmodellen en de toekomst. Naast De Technoloog is hij wekelijks te horen als co-host in BNR Digitaal. Ook schuift hij regelmatig aan bij Vandaag Inside, Op1 of andere talkshows, om te praten over het laatste nieuws rond technologie.
Daniël Mol is redacteur van De Technoloog. Hij voegde zich in 2021 bij het team en is ook redacteur van de Cryptocast en BNR Digitaal.
España